01 tháng 04, 2022
Big Data (Dữ liệu lớn) là một khái niệm mới được nhắc nhiều trong thời gian gần đây như một thành phần không thể thiếu để tạo dựng nên thành phố thông minh (Smart City). Big Data có nhiều vai trò và ứng dụng trong cuộc sống, hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây.
1. Dữ liệu lớn - Big Data là gì?
Dữ liệu lớn - Big Data được sử dụng để mô tả khối lượng khổng lồ của cả dữ liệu có cấu trúc và phi cấu trúc, lớn đến mức khó có thể xử lý bằng các kỹ thuật truyền thống.
Khái niệm Big Data hiện nay tương đối quen thuộc với chúng ta. Nó đại diện cho số lượng dữ liệu này càng tăng lên và các loại dữ liệu đa dạng khác nhau đang được thu thập.
Khi ngày càng nhiều thông tin trên thế giới được trao đổi online và số hóa, các nhà phân tích có thể bắt đầu sử dụng những thông tin đó làm dữ liệu. Những thứ như mạng xã hội, sách trực tuyến, âm nhạc, video,... đã làm tăng đáng kể lượng dữ liệu sẵn có để phân tích.
Mọi thứ hiện nay chúng ta thao tác online đều được lưu trữ và theo dõi như dữ liệu.
Ví dụ: Đọc sách trên Kindle sẽ sinh ra dữ liệu về việc chúng ta đang đọc sách gì, khi nào chúng ta đọc, chúng ta đọc trong bao lâu. Tương tự, nghe nhạc sẽ sinh ra dữ liệu về việc chúng ta đang nghe thể loại nhạc gì, chúng ta thường nghe khi nào. Điện thoại thông minh liên tục cập nhật dữ liệu về vị trí, tốc độ di chuyển và các ứng dụng đang hoạt động,...
Do đó, tận dụng và khai thác những dữ liệu này một cách hợp lý sẽ giúp ích rất nhiều trong các lĩnh vực đời sống.
Một điều quan trọng chúng ta cần lưu ý, đó là khái niệm Big Data không chỉ là số lượng dữ liệu mà chúng ta đang tạo ra, nó còn bao gồm tất cả các dạng dữ liệu khác nhau: Text, video, lượt khách hàng ra vào, số giao dịch,…
2. Tính chất của Big Data - Dữ liệu lớn
Big Data là bao gồm 5 tính chất (5Vs) như sau:
Khối lượng (Volume): Đúng như tên gọi, khối lượng của Big Data là rất lớn, thậm chí là cực lớn. Với sự phát triển mạnh mẽ của internet, thiết bị di động, mạng xã hội và công nghệ IoT (Internet of Things), khối lượng dữ liệu đang tạo ra tăng đáng kể trong hàng ngày, hàng giờ.
Tốc độ (Velocity): Bên cạnh khối lượng dữ liệu lớn, tốc độ xử lý nhanh là điều kiện thiết yếu. Các ứng dụng phổ biến trong lĩnh vực Internet, tài chính, ngân hàng, y tế - chăm sóc sức khỏe,… phần lớn dữ liệu lớn được xử lý real-time (thời gian thực). Công nghệ quản lý dữ liệu lớn ngày một tiên tiến cho phép chúng ta xử lý ngay lập tức trước khi lưu trữ vào cơ sở dữ liệu.
Đa dạng (Variety): Trước đây, hầu hết dữ liệu có thể được thu thập gọn gàng trong bảng, đó là dữ liệu có cấu trúc. Hiện nay, dữ liệu chủ yếu xuất hiện dưới dạng phi cấu trúc như bài viết trên mạng xã hội, âm thanh, video,… Công nghệ Big Data cho phép liên kết và phân tích đa dạng chủng loại dữ liệu với nhau.
Độ chính xác (Veracity): Với sự đa dạng và số lượng lớn, độ chính xác là một trong những tính chất phức tạp nhất của Big Data. Tính chất này đề cập đến việc khai phá chất lượng tập dữ liệu và làm sạch dữ liệu đó một cách hệ thống. Từ đó làm tăng độ tin cậy và chính xác, giúp ích cho việc phân tích. Đây cũng là một bước quan trọng của Big Data.
Giá trị thông tin (Value): Giá trị thông tin là tính chất quan trọng nhất của công nghệ Big Data. Ví dụ: Một doanh nghiệp muốn ứng dụng Big Data cho bài toán mô hình hoạt động kinh doanh của mình. Trước tiên, doanh nghiệp cần xác định rõ những giá trị thông tin hữu ích Big Data có thể mang lại trong việc giải quyết nhu cầu của doanh nghiệp.
5 tính chất của Big Data (5V) - Ảnh: Internet
3. Ứng dụng của Big Data
Big Data làm được gì hay tại sao lại cần đến Big Data chắc hẳn là những câu hỏi được nhiều người quan tâm. Nhìn chung, những lợi ích của Big Data bao gồm:
Cắt giảm chi phí: Áp dụng công nghệ phân tích Big Data trên tất cả các quy trình trong tổ chức không chỉ giúp doanh nghiệp tự động loại bỏ sai sót mà còn có thể triển khai các giải pháp nhanh chóng, hiệu quả, tiết kiệm chi phí.
Tiết kiệm thời gian: Việc tổng hợp, phân tích một lượng dữ liệu khổng lồ đòi hỏi nhiều thời gian và chi phí, đồng thời có độ trễ nhất định nếu xử lý thủ công. Big Data có khả năng thu thập, xử lý dữ liệu với tốc độ nhanh hơn, dễ dàng hơn, tiết kiệm thời gian đáng kể.
Tối ưu hóa sản phẩm: Thông qua Big Data, các công ty có thể phân tích được mức giá có lợi nhuận tối đa trong những viễn cảnh kinh doanh khác nhau. Để làm hài lòng khách hàng và thu lại lợi nhuận, các công ty cần có những cải tiến sản phẩm phù hợp theo xu hướng của thị trường. Big Data tạo điều kiện cho họ thực hiện các thay đổi ấy.
Hỗ trợ con người đưa ra quyết định: Nhờ vào khả năng khai thác và xử lý lượng dữ liệu khổng lồ, Big Data có thể xác định nhu cầu và dự đoán xu hướng, giúp cho việc đưa ra quyết định đúng đắn và kịp thời.
Nhờ những lợi ích trên, hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau đã và đang ứng dụng công nghệ Big Data.
Nếu để ý một chút, chúng ta sẽ thấy khi mua sắm trên eBay, Amazon hoặc những sàn thương mại điện tử, chúng sẽ đưa ra những sản phẩm gợi ý tương tự. Ví dụ khi tìm kiếm áo thun, trang web sẽ tự động gợi ý chúng ta quần, phụ kiện liên quan.
Từ đâu mà những trang web này có thể đưa ra gợi ý như vậy? Đó là dữ liệu của khách hàng thao tác hàng ngày trên những trang web ấy. Doanh nghiệp khai thác hiệu quả Big Data không chỉ giúp tăng lợi nhuận cho chính mình mà còn tăng trải nghiệm mua sắm của người dùng.
Ngoài ra, Big Data cũng có thể được ứng dụng bởi các tổ chức, chính phủ trong việc dự đoán tỷ lệ thất nghiệp, xu hướng nghề nghiệp hiện tại và tương lai để đầu tư cho những hạng mục đó, cắt giảm chi tiêu, kích thích tăng trưởng kinh tế, thậm chí là ra phương án phòng ngừa trước một dịch bệnh nào đó,...
4. Ví dụ và thực tiễn ứng dụng Big Data ở Việt Nam
Big Data còn là một khái niệm tương đối mới mẻ tại Việt Nam, trong khi nhiều nước phát triển trên thế giới đã sử dụng Big Data từ những năm 1960. Một số lĩnh vực đã và đang đưa Dữ liệu lớn vào ứng dụng tại Việt Nam có thể kể đến
Quản lý Nhà nước trực tuyến
Ở Việt Nam, Big Data đang dần được số hóa nhằm hỗ trợ chính phủ thực hiện công tác quản lý nhà nước trực tuyến. Từ những bước cơ bản như làm Căn cước công dân gắn chip, Chính phủ có thể quản lý một cách hệ thống và sử dụng hiệu quả thông tin của người dân trên toàn lãnh thổ Việt Nam.
Big Data phục vụ cho số hóa có thể thay thế cho giấy tờ truyền thống, điển hình như Bảo hiểm Y tế , Bảo hiểm Xã hội điện tử hay sổ liên lạc điện tử,…
Thương mại điện tử
Ngành thương mại điện tử ngày càng chiếm ưu thế hơn các mô hình cũ. Trong tương lai, thương mại điện tử sẽ phát triển và áp đảo thương mại truyền thống. Trong đó, Big Data là một công cụ hữu ích cho thương mại điện tử.
Big Data góp phần số hóa được hành động, thói quen, sở thích và những mối quan tâm của khách hàng đối với doanh nghiệp. Các thông tin này giúp cho nhà cung ứng hàng hóa, dịch vụ tăng lợi nhuận nhờ đánh trúng nhu cầu, xây dựng chính sách phân phối và bán sản phẩm đến tay người tiêu dùng một cách hiệu quả. Đồng thời, doanh nghiệp cũng có thông tin để đưa ra các chiến dịch chăm sóc và nâng cao trải nghiệm khách hàng phù hợp.
Mặt khác, bản thân người tiêu dùng có thể tiết kiệm thời gian và yên tâm trong trải nghiệm mua sắm của mình. Ngoài ra, doanh nghiệp còn có thể cải thiện kết quả kinh doanh dựa trên dự báo xu hướng hàng hóa trong tương lai nhờ vào Big Data.
Tài chính - Ngân hàng
Hiện nay, hầu hết tổ chức ngân hàng, dịch vụ tài chính và bảo hiểm đều nỗ lực để áp dụng cách tiếp cận mới theo hướng khai thác dữ liệu nhằm phát triển và đổi mới sản phẩm.
Các tổ chức đang thay đổi cách thức khai thác dữ liệu bằng cách thu thập một khối lượng dữ liệu khổng lồ và tiến hành phân tích, thực hiện bước đầu tiên trong quy trình khai thác Big Data. Khi khối lượng khách hàng tăng lên, nó ảnh hưởng đáng kể đến mức độ, khả năng cung cấp dịch vụ của từng tổ chức.
Thực tiễn cho thấy việc phân tích dữ liệu đã đơn giản hóa quá trình theo dõi và đánh giá khách hàng tín dụng của ngân hàng và tổ chức tài chính dựa trên khối lượng lớn dữ liệu như hồ sơ cá nhân và các thông tin bảo mật khác. Với sự giúp đỡ của Big Data, ngân hàng có thể theo dõi hành vi của khách hàng, xác định nguồn dữ liệu cần thiết để thu thập phục vụ cho việc đưa ra giải pháp.
Ngân hàng có khả năng truy cập trực tiếp nguồn thông tin, dữ liệu lịch sử dồi dào liên quan đến thói quen, hành vi chi tiêu, chi tiết về nguồn thu của khách hàng trong một năm, dịch vụ ngân hàng mà khách hàng sử dụng,… Điều này cung cấp cơ sở, cơ hội để các ngân hàng tiếp cận và phân tích dữ liệu sâu hơn.
Hệ thống Big Data còn có khả năng tự động phát hiện những giao dịch bất thường. Từ đó, ngân hàng có hướng giải quyết nhanh chóng và không tạo ra những lỗ hổng lớn trong ngành. Hệ thống ngân hàng sẽ luôn đảm bảo an ninh nhờ yếu tố Dữ liệu lớn giúp khai phá và áp dụng những tiến bộ về công nghệ.
Big Data được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực Tài chính - Ngân hàng - Ảnh: Internet
Kết hợp với các công nghệ Internet vạn vật (IoT - Internet of Things), Trí tuệ nhân tạo (AI - Artificial Intelligent), trong tương lai, chắc chắn chúng ta sẽ tiếp tục được chứng kiến sự phát triển và ứng dụng rộng rãi hơn nữa của Big Data - Công nghệ dữ liệu lớn.
Xem thêm:
